|
 Pomiary elektryczne to obowiązek ustawowy, który ciąży na właścicielu czy zarządcy każdego obiektu budowlanego. Jednak przede wszystkim taka kontrola, jak pomiar rezystancji izolacji czy sprawdzanie ciągłości przewodów ochronnych, to kwestia bezpieczeństwa, która nie powinna być zaniedbywana. Warto zatem wiedzieć, kiedy należy sprawdzać instalacje elektryczne, jaki elektryk może podjąć się tego zadania.
Jak często powinno się wykonywać pomiary elektryczne?
Pomiary elektryczne, czyli sprawdzanie instalacji elektrycznych należy wykonywać co do zasady, w każdej naprawianej, nowej czy też zmienianej instalacji, zanim będzie ona użytkowana. Jednak pomiary elektryczne to również tak zwane pomiary okresowe. Są one obowiązkiem każdego właściciela lub zarządcy budynku. Okres pomiędzy pomiarami nie powinien przekraczać pięciu lat. Jest to jedna z kwestii, o której warto pamiętać, bowiem decyduje o bezpieczeństwie użytkowników budynku.
Instalacje elektryczne powinny być poddawane kontroli w celu zagwarantowania bezpieczeństwa użytkowania i wychwycenia ewentualnych nieprawidłowości. Nie leży to w gestii dobrej woli zarządcy czy właściciela obiektu budowlanego, tylko wynika z przepisów prawa. Wymagania w tym zakresie uregulowane są w Ustawie Prawo Budowlane, Ustawie Prawo Energetyczne, jak również w przepisach w rozporządzeniach wykonawczych dotyczących ochrony przeciwpożarowej oraz przeciwporażeniowej.
Każdorazowo – w przypadku wystąpienia czynników zewnętrznych oddziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury takich
jak:
- wyładowania atmosferyczne,
- silne wiatry
- intensywne opady
- pożary i powodzie,
w wyniku których doszło lub mogło dojść do uszkodzenia obiektu. Okresowo - kontrola ta powinna obejmować w szczególności badanie instalacji elektrycznej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów,
Czasookresy pomiarów eksploatacyjnych instalacji i urządzeń elektrycznych:
Lp.7 - bardzo ważny element z punktu widzenia bezpieczeństwa p. poż. Pracownicy odpowiedzialni za zarządzaniem budynkami często nie pamiętają o konieczności wykonywania tych badań nie rzadziej niż co 1 rok. W razie jakiegokolwiek zdarzenia (np. pożar obiektu) osoby, które nie dopełniły tego obowiązku narażone są na poważne konsekwencje prawne
ZL I - budynki użyteczności publicznej lub ich części, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób,
ZL II - Budynki lun ich części przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,
ZL III - szkoły, budynki biurowe, domy studenckie, internaty, hotele, ośrodki zdrowia, otwarte przychodnie lekarskie, sanatoria, lokale handlowo-usługowe, w których może przebywać do 50 osób, koszary, pomieszczenia ETO, zakłady karne i inne podobne.
pomiary rezystancji uziemień i instalacji odgromowych
Badania okresowe urządzeń piorunochronnych należy wykonać nie rzadziej niż co 6 lat. (wg. PN-86/E-05003/01)
Czym są pomiary i po co je wykonujemy?
Celem pomiarów jest sprawdzenie czy instalacja elektryczna oraz zainstalowane urządzenia elektryczne są wykonane i zainstalowane prawidłowo. W pierwszej kolejności dokonujemy oględzin - czyli sprawdzamy, czy żadne przewody nie stanowią zagrożenia poprzez uszkodzoną izolację, czy urządzenia są prawidłowo podłączone, kontakty dobrze przymocowane. Poza tym sprawdzamy czy gniazda znajdują się w przepisowych odległościach od natrysków i wanien kąpielowych.
Urządzenia elektryczne nie mogą stwarzać zagrożenia dla materiałów znajdujących się w pobliżu.
Po przeprowadzeniu oględzin przechodzimy do pomiarów. Najważniejszym pomiarem jest pomiar skuteczności ochrony przeciwporażeniowej poprzez dostatecznie szybkie wyłączenia zasilania (tzw. pomiar skuteczności zerowania). Ten pomiar polega na sprawdzeniu, czy urządzenie zabezpieczające (wyłącznik nadmiarowo-prądowy lub wkładka topikowa) odłączy zasilanie w przypadku pojawienia się napięcia na metalowej obudowie urządzenia (pralka, lodówka)
kolejnym jest pomiar rezystancji izolacji - pozwala stwierdzić, czy izolacja przewodów w instalacji elektrycznej jest na dostatecznie wysokim poziomie – zbyt niska wartość rezystancji izolacji może spowodować wadliwe działanie wyłączników przeciwporażeniowych.
Badanie wyłączników różnicowoprądowych – polega na sprawdzeniu zadziałania wyłączników przeciwporażeniowych, które mają na celu odłączenie zasilania podczas porażenia człowieka prądem elektrycznym.
Co podlega pomiarowi elektrycznemu i kto go wykonuje?
Badania i okresowe pomiary elektryczne powinien przeprowadzić doświadczony elektryk, którego kwalifikacje oraz doświadczenie pozwalają na przeprowadzanie operacji kontrolno-pomiarowych. Instalacje elektryczne powinny zostać poddane następującym czynnościom:
- oględziny instalacji elektrycznej;
- pomiar rezystancji izolacji, który należy do elementarnych badań.
Pomiar rezystancji izolacji ma duże znaczenie między innymi dla ochrony przeciwpożarowej;
sprawdzanie skuteczności ochrony przeciwpożarowej, która polega na weryfikacji, czy po ewentualnym zwarciu zasilanie wyłączy się w odpowiednim czasie;
sprawdzenie ciągłości przewodów ochronnych.
Sprawdzeniu i pomiarom podlegają również instalacje odgromowe, wyłącznik różnicowoprądowy oraz inne typy, w zależności od rodzaju instalacji.
Jeśli szukasz elektryka i specjalisty z dziedziny instalacji elektrycznych, skorzystaj z naszej oferty. Często wykonuje się także dla własnej wiedzy pomiary natężenia oświetlenia oraz urządzeń elektrycznych.
Nie należy zaniedbywać wykonywania pomiarów instalacji elektrycznych. W pewnych ściśle określonych przypadkach wskazane jest częstsze sprawdzanie instalacji. Dobrym przykładem będzie tutaj sytuacja, w której instalacje elektryczne są szczególnie narażone na zniszczenia czy uszkodzenia. Podobny przypadek dotyczy pomieszczeń zagrożonych pożarem. Niezbędne pomiary instalacji elektrycznej
Najważniejszymi kryteriami, którymi powinni kierować się projektanci oraz wykonawcy instalacji elektrycznych, są: niezawodność, bezpieczeństwo i czytelność. Zastosowanie konkurencyjnych jakościowo materiałów, najlepszych komponentów i trwałych oznaczeń to jednak dopiero połowa sukcesu. Na drugim biegunie niezbędnych zadań można wymienić przeprowadzanie dokładnych, okresowych przeglądów i pomiarów, które umożliwiają wykrycie usterek oraz zapobieganie ich przykrym konsekwencjom.
Nawet jeśli system wyposażony jest w najbardziej zaawansowane aparaty i nowoczesne materiały, wskazane są pewne działania profilaktyczne – zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i w przypadku wszelkich innych obiektów, w których wykorzystywana jest energia elektryczna, np. rzemieślniczych, przemysłowych, komercyjnych czy użyteczności publicznej. Pozwala to na zminimalizowanie zagrożeń dla zdrowia i życia osób oraz mienia, w tym ryzyka wystąpienia przestojów w pracy, które dla przedsiębiorstwa mogą oznaczać nieprzewidziane wydatki. Nie trzeba również przypominać, że wczesne wykrycie awarii lub możliwości jej wystąpienia ma niebagatelny wpływ na trwałość urządzeń oraz przedłużenie ich żywotności.
Co mówią przepisy?
O tym, jak i kiedy dokonywać przeglądów, szczegółowo informują nas przepisy. Stan instalacji elektrycznej powinien być zweryfikowany przede wszystkim przed przekazaniem do eksploatacji, co reguluje norma PN-EN 60304-6-61. Kolejne terminy, które należy wpisać do kalendarza, zależą już od typu obiektu. W przypadku budynku mieszkalnego kontrola konieczna jest maksymalnie raz na 5 lat – w jej trakcie weryfi kowany jest stan techniczny budynku, w tym dotyczący instalacji elektrycznej; podstawą prawną jest tu Prawo budowlane, Dz.U. Nr 89 z dn. 25 sierpnia 1994 r. Przegląd wskazany jest również, gdy wystąpią sytuacje mogące mieć wpływ na stan sieci i instalacji, takie jak bardzo silne wiatry, wyładowania atmosferyczne, powódź czy czasowe oddziaływanie ognia i bardzo wysokich temperatur. W jaki sposób ustala się wskazaną częstotliwość badań okresowych? Terminy okresowego sprawdzania instalacji powinny wynikać z rodzaju instalacji, jej wyposażenia, działania oraz środowiska pracy, w tym również oddziaływania czynników atmosferycznych czy niskich i wysokich temperatur. Nawet co roku należy sprawdzać stan instalacji w miejscach pracy, pomieszczeniach, w których występuje ryzyko pożaru lub porażenia elektrycznego, w przypadku obiektów komunalnych, terenów budowy oraz miejsc, w których używany jest sprzęt przenośny.
Pomiary instalacji elektrycznej
W budynkach mieszkalnych przeprowadza się kilka podstawowych pomiarów, przedtem zaś weryfikuje się, czy instalacja elektryczna została wykonana prawidłowo, czy urządzenia zostały przyłączone w odpowiedni sposób oraz czy nie popełniono żadnych błędów podczas projektowania sieci, związanych np. z odległościami od urządzeń wydzielających ciepło czy w pomieszczeniach mokrych. Na pierwszym etapie przeglądu stwierdza się również, czy nie występują żadne widoczne uszkodzenia mechaniczne, sprawdzany jest stan przewodów i połączeń. Wszystkie te informacje powinny być zawarte w protokole przygotowywanym przed oddaniem instalacji do użytku. Dokładniejszej weryfikacji wymaga już skuteczność ochrony przewodów przed spięciem, ochrony przeciwpożarowej, działanie wyłączników różnicowo-prądowych, przeprowadza się również pomiar rezystancji izolacji, który pozwala stwierdzić, jaki jest stan izolacji przewodów i czy nie doszło do jej uszkodzenia. Jednak przypomnijmy, że spektrum czynności pomiarowych oraz zakres przeprowadzanych prac są bezpośrednio związane ze specyfi ką instalacji, miejscem jej montażu, charakterystyką obiektu oraz rodzajem przyłączonych do niej urządzeń.
Pomiar rezystancji izolacji
Niezwykle istotnym etapem prac jest pomiar rezystancji izolacji jako jednej z kluczowych wielkości elektrycznych, której odpowiednia wartość chroni przed występowaniem nadmiernego prądu upływu, niepożądanymi zadziałaniami wyłączników prądowych, a użytkownika przed niebezpieczeństwem porażenia. Jednocześnie badane są poszczególne elementy obwodu, dzięki czemu możliwe jest zapobieganie zwarciom. Pomiaru rezystancji izolacji dokonujemy po wyłączeniu zasilania, najczęściej pomiędzy przewodami czynnymi a przewodem ochronnym przyłączonym do układu uziemiającego, za pomocą miernika na prąd stały przy obciążeniu prądem 1 mA. Specjalne urządzenia, mierniki rezystancji izolacji lub inne przyrządy pomiarowe z tą funkcją umożliwiają zlokalizowanie uszkodzonych uzwojeń oraz przewodów. W zależności od funkcjonalności bądź zaprogramowanej funkcji informują one o aktualnej wartości rezystancji lub o aktualnej wartości prądu upływu. Producenci oferują cały szereg przyrządów, od małych, ręcznych mierników, przenośnych modeli na 10 kV po wielofunkcyjne testery z wbudowanymi multimetrami. Wygodne są przede wszystkim urządzenia typu, 2 w 1, czyli np. cyfrowe testery izolacji oraz kompletne multimetry wartości RMS, dzięki którym można przetestować zarówno rozdzielnice, okablowanie, jak i generator i silnik.
Badanie ciągłości przewodów ochronnych
Konieczne jest również badanie ciągłości przewodów ochronnych. Przeprowadzenie pomiarów przy wykorzystaniu źródła prądu stałego lub przemiennego umożliwiają wspomniane multimetry. Weryfikacji wymaga ponadto rezystancja uziemienia – dokonujemy jej induktorowym miernikiem uziemienia, pamiętając o odpowiednim rozmieszczeniu sond pomocniczych. Należy upewnić się, czy rezystancja uziemienia jest na tyle niska, że zapewniona zostaje ochrona ludzi, sprzętu i obiektów. Uziemienie pozwala ograniczyć ryzyko związane z pojawieniem się niebezpiecznych napięć na odsłoniętych metalowych elementach instalacji w razie awarii. Nie należy też zapominać o badaniu skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, co pozwoli na sprawdzenie, czy uzyskanie samoczynnego wyłączenia w wymaganym przez przepisy czasie jest możliwe.
Protokół z pomiarów
Wynikiem przeprowadzania pomiarów powinien być protokół zawierający dokładne dane dotyczące wykonywanych badań, zestawienie rezultatów oraz wszelkiego rodzaju odstępstw od norm, nieprawidłowości. Pamiętajmy, że osoba przeprowadzająca pomiary ponosi odpowiedzialność prawną za swoją pracę, dlatego niezbędne są odpowiednie uprawnienia, tzn. świadectwo kwalifikacyjne. Wykonując pomiary instalacji elektrycznej, uzyskujemy jasną informację, jaki jest stan techniczny danych przewodów, materiałów i urządzeń. Miejmy na uwadze, że dobry stan techniczny stanowi gwarancję bezawaryjnej i bezpiecznej pracy. Wyniki badań mogą przekonać inwestorów, właścicieli lub zarządców budynków do dokonania odpowiednich napraw, wymian lub generalnych remontów lub upewnić ich, że dalsze eksploatowanie sieci nie wiąże się z żadnymi zagrożeniami.
Jakie mogą być skutki nie wykonania pomiarów elektrycznych?
- porażenie prądem elektryczny
- kara pieniężna – może zostać nałożona przez organy kontroli takie jak: Państwową Inspekcje Pracy lub Straż Pożarną
- brak szans na odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej
ubezpieczając budynek firmy, dom, czy mieszkanie, większość firm ubezpieczeniowych NIE informuje Państwa o konieczności posiadania aktualnych badań instalacji elektrycznej. Gdy zdarzy się nieszczęście np. pożar i wystąpią Państwo o odszkodowanie... zostaną Państwo poproszeni o aktualne protokoły z pomiarów instalacji elektrycznej. Jeżeli nie mają Państwo takich dokumentów – nie ma szans na odszkodowanie.
Na kim spoczywa obowiązek zapewnienia wymaganego stanu technicznego instalacji i urządzeń elektrycznych?
Uwaga !!! obowiązek spoczywa na:
a) dostawcy energii elektrycznej w zakresie przyłącza, złącza oraz liczników znajdujących się w budynku,
b) właścicielu lub zarządcy budynku w zakresie oprzewodowania, sprzętu i osprzętu, urządzeń zasilających i rozdzielczych, aparatury rozdzielczej i sterowniczej, urządzeń zabezpieczających oraz uziemienia,
c) użytkowniku lokalu w zakresie łączników instalacyjnych, gniazd wtyczkowych, bezpieczników topikowych lub wyłączników nadmiarowych instalacyjnych, wyłączników przeciwporażeniowych różnicowoprądowych oraz odbiorników energii elektrycznej stanowiących wyposażenie
lokalu. Do obowiązków właściciela lub zarządcy budynku w zakresie utrzymania stanu technicznego instalacji i urządzeń elektrycznych należy:
uczestnictwo w odbiorze technicznym instalacji po jej wykonaniu, rozbudowie, przebudowie, modernizacji, remoncie lub naprawie,
uczestnictwo w okresowej kontroli przy badaniu instalacji elektrycznej w zakresie stanu sprawności połączeń, sprzętu, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów,
sporządzania planów kontroli okresowych, planów napraw i wymian, zmierzeń remontowo-modernizacyjnych oraz zapewnienie terminowej realizacji tych planów,
kontrola jakości prac eksploatacyjnych (robót konserwacyjnych), zapewnienie realizacji zaleceń pokontrolnych, wydawanych przez organy nadzoru budowlanego oraz inne organy upoważnione do
kontroli, przeprowadzenie doraźnej kontroli stanu technicznego instalacji elektrycznych w przypadku zaistnienia zagrożenia: życia lub zdrowia użytkowników lokali, bezpieczeństwa mienia i środowiska,
udział w pracach związanych z likwidacja skutków awarii i zakłóceń,
prowadzenie dokumentacji eksploatacyjnej instalacji elektrycznej, jako wydzielonej części dokumentacji eksploatacyjnej
budynku, bieżące działania zapewniające bezpieczeństwo użytkowania energii elektrycznej.
|
POMIARY ELEKTRYCZNE
